به گزارش «آتنا گروپ»،عرضه خودرو در بورس کالا از ابتدای سال و پس از چندبار چانه‌زنی و رفع سوءتفاهمات، عملیاتی و اجرا شد. مهرماه سال گذشته و براساس مصوبه شصت و سومین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوای سه‌گانه قرار بر این شد که خودروها در بورس عرضه شوند. اما به‌هرحال این اتفاق در سال جاری انجام شد. مدت اعتبار این مصوبه یک‌سال بود و مهرماه منقضی شد. حالا پس از چندماه از اتمام این مصوبه، شورای رقابت طی نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان بورس عرضه خودروهای شاهین، دنا و پژو۲۰۷ را در بورس ممنوع اعلام و خواستار قیمت‌گذاری به شیوه سابق شد؛ موردی که با موضع و مخالفت جدی وزارت صمت، اقتصاد و شورای عالی بورس مواجه شد. حالا براساس شنیده‌ها، قرار است مصوبه مذکور برای یک‌سال دیگر تمدید شده تا آثار عرضه خودرو در بورس نمایان شود. اگر پس از پایان این یک سال عرضه خودرو در بورس موفقیت‌آمیز و باعث کاهش قیمت خودرو در بازار شود، به نظر می‌رسد، میزان عرضه در بورس افزایش پیدا خواهد کرد و حداقل ۵۰درصد تولیدات خودروسازان در بورس کالا عرضه خواهد شد. در همین زمینه، با فردین آقابزرگی، فعال و کارشناس بازار سرمایه و مدیرعامل شرکت سبدگردان نیکان به گفت‌وگو پرداختیم.
شورای رقابت با عرضه برخی خودروها در بورس مخالفت کرده است. دلیل مخالفت این شورا با عرضه خودروها در بورس چیست؟
شورای رقابت ۱۵ عضو دارد و ۱۰ نفر از اعضای آن نمایندگان دولت از سازمان برنامه و بودجه گرفته تا وزارت صمت و اقتصاد هستند. این شورا یک نهاد مشورتی است. بر اساس آخرین مصوبه‌ای که شورای رقابت در مهرماه سال ۱۴۰۰ داشت، خودروهای پرتیراژ باید با شیوه قیمت‌گذاری و فرمولی که از قبل وجود داشته به فروش برسد؛ خودروهایی مانند شاهین، دنا، محصولات پژو و… . یعنی نامه رئیس شورای رقابت نامه‌نگاری کرده که مصوبه مهر ۱۴۰۰ این شورا باید اجرایی می‌شد. دلیل این نامه و انتشار آن را نمی‌دانم. آیا انتشار این نامه برای آن بود که ۱۰هزار واحد شاخص بورس را کاهشی کنند؟ البته بلافاصله سازمان بورس، شورای عالی بورس و وزیر اقتصاد این مساله را اصلاح و اظهار کردند که مصوبه شورای عالی بورس مؤخر بوده و مصوبه شورای رقابت برای مهر ۱۴۰۰ است. به نظر من باید سازوکاری ایجاد شود تا چنین نامه‌هایی مانند اطلاعاتی که می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر بازار سرمایه بگذارد، به‌صورت محرمانه در کدال بارگذاری شده و صرفا با اشخاص ذیربط به اشتراک گذاشته شود. نه این‌که در تمام کانال‌ها و رسانه‌ها دست‌به‌دست شوند تا این چنین بر بازار سرمایه و شاخص کل تاثیر منفی بگذارد. اگر این اقدام در اروپا یا آمریکا انجام می‌شد، تک‌تک افراد مسئول بازداشت و مؤاخذه می‌شدند که چه دلیل این خبر را منتشر کرده‌اند. روز دوشنبه هفته جاری، سهام ایران‌خودرو تا ۵۰۰میلیون صف فروش داشت، درصورتی‌که پایه و اساسی نداشت. همه ما و کسانی که در بورس هستیم، می دانیم که این اخبار پایه و اساس ندارد، اما این حرکت خوشایند نبود. امیدواریم تجربه‌ای شود تا هماهنگی در دولت بیشتر شود. زیرا ۱۰ نفر از اعضای شورای رقابت به پیشنهاد دولت در آن‌جا هستند و این ناهماهنگی بین آن‌ها عجیب بود.
بر این اساس، آیا معتقدید ریزشی که در بازار سرمایه و شاخص کل شاهد بودیم، به دلیل انتشار خبر ممنوعیت عرضه برخی محصولات در بورس کالا بوده است؟
دقیقا یک شوک به بازار سرمایه وارد شد. درصورتی‌که برخلاف دو روز قبل، شاخص کل ۱۵هزار واحد مثبت شد، اما به‌دلیل انتشار این خبر در نهایت شاهد ریزش ۱۰هزار واحدی در این بازار بودیم. بدین‌ترتیب خبری که پایه و اساس نداشت، یک‌باره بازار را به‌هم ریخت.
به عدم هماهنگی بین دولت و نمایندگان در شورای رقابت اشاره کردید. آیا در هفته جاری، شاهد تغییراتی در این بخش خواهیم بود؟ شرایط شورای رقابت چگونه پیش خواهد رفت؟
افراد بسیاری تحت تاثیر چنین اخباری قرار می‌گیرند. بنابراین حجت باید به ترتیبی تمام شود که وقتی شورای عالی بورس، مجلس و دولت تصمیمی می‌گیرند، بدون محدودیت اجرایی شود. یک سال است که هر روز بحث توقف عرضه در بورس مطرح می‌شود. اما به‌هرحال ۳۴هزار دستگاه خودرو از ابتدای سال تاکنون عرضه شده است. البته وقفه‌ای ایجاد شد، اما به‌هرحال عرضه ادامه پیدا کرد. آخرین مصوبات قانونی دال بر عرضه محصولات دو شرکت بزرگ خودروساز ما در بورس کالا به‌منظور کوتاه‌کردن دست دلالان و واسطه‌هاست. اما در این میان، منافعی وجود دارد که برخی برای حفظ آن‌ها به‌صورت حیثیتی می‌خواهند عرضه خودرو در بورس را مخدوش کنند و به حالت قبل برگردانند. یک خودرو از کارخانه به فروش می‌رسد و با ۸۰ تا۱۰۰درصد اختلاف قیمت در بازار به فروش می‌رسد. کسی هم نمی‌داند این خودروها را چه کسی خریداری کرده است. چرا که یک عده ذی‌نفع در اینجا وجود دارد. بنابراین باید این شرایط را مدیریت کنیم. هدف از اجرا و پیاده‌سازی عرضه خودرو در بورس کالا، شفافیت قیمت و کوتاه کردن فاصله قیمت کارخانه و بازار است. شاید این مساله برای سهامدار و مصرف‌کننده خوب باشد، اما برای گروهی که از این اختلاف قیمت سود می‌بردند، برای جلوگیری از عرضه خودرو در بورس دست به کار شدند.
عرضه خودرو در بورس کالا چه زمانی در صورت‌های مالی خودروسازان دیده خواهد شد؟ آیا در سه‌ماهه دوم سال آینده شاهد تغییراتی در صورت‌های مالی خودروسازان خواهیم بود؟ تغییراتی مانند افزایش درآمد، کاهش زیان و…؟
قطعا عرضه خودرو در بورس تاثیر بسیار مثبتی بر صورت‌های مالی خودروسازان خواهد داشت. بر اساس آمار دقیق، تا این لحظه ۳۴هزار و ۷۰۰خودرو در بورس کالا عرضه شده، ایران‌خودرو ۳۴۷هزار دستگاه خودرو طی ۸ ماه تولید کرده است. اما حدود ۱۰درصد آن در بورس عرضه شده است. سایپا حدود ۲۲۲هزار دستگاه خودرو در این مدت تولید کرده است. یعنی از مجموع بیش از ۵۵۰هزار دستگاه خودرو تولیدشده توسط این دو خودروساز، کمتر ۳۴هزار دستگاه خودرو آن در بورس عرضه شده است. بنابراین مشهود شدن آثار مالی سود و زیان در صورت‌های مالی شرکت‌های خودروساز ما در سال ۱۴۰۱ با این میزان عرضه چندان محسوس نیست. اما به محض این‌که عرضه در بورس کالا روال طبیعی خود را طی کند و مخالفت و ممانعت با این روال وجود نداشته باشد، مسلما در صورت‌های مالی سال ۱۴۰۲ مشهودتر خواهد شد. همچنین اگر میزان عرضه افزایش پیدا کند، بخش بزرگی از ۱۱۰هزار میلیارد تومان زیان آن‌ها پوشش داده خواهد شد.
با توجه به موضع جدی که وزارت اقتصاد، صنعت و شورای عالی بورس در برابر شورای رقابت گرفته‌اند، آیا عرضه خودرو در بورس کالا ادامه پیدا خواهد کرد؟
قطعا ادامه پیدا خواهد کرد. وقتی آخرین دستورالعمل‌ها، ضوابط و مقررات بر این عرضه تاکید می‌کنند، ما نمی توانیم به سخنان و دستورات شورایی اتکا کنیم که ضمانت اجرایی ندارد و صرفا یک نهاد مشورتی است؛ شورایی که بسیاری از اعضای آن از سوی دولت تعیین شده‌اند. این‌ها باید در قالب هیات مشورتی ایده بدهند، نه این‌که در راستای حمایت از دلالی و سفته‌بازی صحبت کنند و استنادشان هم بر این باشد که قانون تغییر کرده است. در نامه رئیس شورای رقابت نوشته شده که مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی قوای سه‌گانه ۴ماه پیش منقضی شده است. الان بهمن‌ماه است؛ در این ۴ ماه شورای رقابت کجا بوده؟ چرا ۴ ماه پیش این نامه را منتشر نکردید؟ حالا که عرضه خودرو در بورس پا گرفته است، آمده‌اند و نامه منتشر کرده‌اند تا جلوی عرضه خودرو در بورس کالا را بگیرند. بنابراین کماکان استناد و تحلیل ما براین است که شرکت‌ها خودروها را در بورس عرضه خواهند کرد.
