به گزارش «آتنا گروپ»،صنعت و بازار خودرو طی سال جاری شاهد اتفاقات و چالش‌های بسیاری بوده است. تصمیمات متفاوت و گاه متناقضی از سوی دولت و مجلس برای این بخش در نظر گرفته شده؛ از عرضه خودرو در بورس تا بحث واردات خودرو صفر و دست‌دوم و همچنین قانون جدیدی که عرضه خودرو را تنها به بورس منحصر می‌کند و سود و مابه‌التفاوت قیمت پایه و فروش نهایی را در بخش دیگری هزینه می‌کند؛ همگی جزو تصمیماتی هستند که به نظر می‌رسد با اختلاف نظر میان مجلس و وزارت صمت اتخاذ شده‌اند. این در حالی است که بسیاری از فعالان اقتصادی و فعالان حوزه خودرو معتقد بودند با همسویی سیاسی دولت و مجلس، تصمیمات مهمی ازجمله آزادسازی قیمت خودرو یا حداقل واقعی شدن قیمت‌ها و همچنین تسهیل روند تولید رخ خواهد داد. با این‌حال، با وجود افزایش تولید در سال جاری همچنان روند تولید متناسب با نیاز نیست و واردات هم به دلایل مختلفی ازجمله تامین ارز و تورم موجود در کشور با چالش جدی مواجه است. ضمن این‌که نبود سیاستگزاری صحیح در حوزه خودرو تنها به بحث قیمت باز نمی‌گردد و بحث استانداردها نیز یکی از چالش های این صنعت است. سازمان ملی استاندارد از سال گذشته تاکید بسیاری برای از رده خارج کردن خودروهای قدیمی و تولید محصولاتی با استاندارد یورو۵ داشته، این در حالی است که از یک‌سو تامین و توزیع بنزین یورو۴ هم در کشور با چالش مواجه بوده و ازسوی‌دیگر، سرمایه‌گذاری بسیاری برای تولید خودروها با استاندارد یورو۵ انجام شده است. این عدم یکپارچگی در تصمیم‌گیری‌ها سبب اتلاف سرمایهگذاریها و تحمیل هزینه به مشتریانی شده که خودرو یورو۵ در اختیار دارند، اما سوخت یورو۴ برای آن استفاده می‌کنند. درخصوص وضعیت صنعت و بازار خودرو و تشتت آراء برای سیاستگزاری در این دو حوزه با امیرحسن کاکایی، کارشناس و فعال صنعت خودرو به گفت وگو پرداختیم.
وضعیت صنعت و بازار خودرو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به‌نظر می‌رسد اختلاف نظر بسیاری در این زمینه بین دولت و مجلس وجود دارد و این اختلاف بر بازار و صنعت خودرو سایه افکنده است. در جدیدترین مصوبه کمیسیون تلفیق قرار است بخش بزرگی از پول فروش خودرو، به‌جای سرمایه‌گذاری در این صنعت و در بخشهای دیگری مانند حمل‌ونقل هزینه شود.
وضعیت در یک کلمه خوب نیست. مسئولان به نظرات کارشناسی در دو سال اخیر توجهی نکردند.حالا به‌جای این‌که مساله اصلی را که افزایش تولید بود، تسهیل کنند، راه‌حل‌هایی می‌دهند تا صورت‌مساله را پاک کنند. واردات خودروهای کارکرده و این‌که ۸۵ درصد سود حاصل از فروش خودرو در بورس در جای دیگری هزینه شود، ازجمله این اشتباهات است. در فضای تورمی موجود قرار است این پول به‌جای این‌که مستقیم به خودروساز بازگردد، در جای دیگری چرخیده شود. بحث واردات خودروهای دست‌دوم هم نادرست است. دوستان به‌جای این‌که رفع موانع تولید کنند و تولید را افزایش دهند، به دنبال اقدامات دیگری هستند. به‌جای این‌که بگویند تولید اقتصادی نبود و نتوانستیم موانع تولید را برداریم، می‌خواهند با واردات آن را جبران کنند. واردات هم که نتوانستیم انجام دهیم؛ بنابراین می‌رویم و خودرو دست‌دوم وارد می‌کنیم! این به سیاستگزاری مجلس تبدیل شده؛ ص شرایط صنعت خودرو دیگر از هشدار عبور کرده و ترسناک شده است.
آیا بحث واردات خودرو در شرایط فعلی می‌تواند مشکل بازار را حل کند؟
سوال دیگر این است که ارز موردنیاز برای واردات را چگونه تامین می‌کنند. من پیش‌بینی کرده بودم که با واردات خودرو، نرخ ارز افزایش پیدا می‌کند. بارها گفته بودیم تا زمانی که مشکل ارز حل نشده، واردات خودرو دردی از ما دوا نمی‌کند. حالا اما واردات خودرو یک درد هم به دردهای ما اضافه می‌کند. در گذشته می‌گفتیم با واردات خودرو قیمت‌ها در بازار کاهش پیدا می‌کند، اما حالا با افزایش واردات قیمت‌ها هم بالا می‌روند. چراکه تقاضا برای ارز را افزایش می‌دهد.
بسیاری معتقد بودند با همسویی مجلس و دولت، وضعیت برای صنعتی مانند خودرو هم خوب خواهد شد. اما بازهم شاهد مشکلات بسیاری در این حوزه هستیم. ارزیابی شما از این وضعیت چیست؟
این دو نهاد صرفا از نظر سیاسی یک‌دست شده‌اند، اما از نظر سیاستگزاری یک‌دست نشده‌اند. بین این‌که وعده بدهید با این‌که سیاستگزاری داشته باشید، برای یک صنعت مانند خودرو اختلاف بسیاری وجود دارد. هرکسی تئوری خود را در این صنعت پیش می‌برد. باید علمی صحبت کرد و از دانشی که وجود دارد استفاده کرد. حتی اگر نخواهیم علمی عمل کنیم و براساس فرضیه هم عمل کنیم، نباید به اینجا برسیم. فرضیه ما این بود که قیمت‌گذاری دستوری بسیار اقدام خوبی است و باعث می‌شود قیمت خودرو در بازار کنترل شود و خودروساز هم هزینه‌هایش کاهش پیدا کند. این فرضیه سیاستگزاران بود و حالا بعد از ۵ سال متوجه شدیم که اقدامی اشتباه است. بنابراین باید روش را عوض کنیم. در مورد بورس کالا هم در روزهای ابتدایی بسیاری معتقد به اشتباه بودن آن بودند. اما به‌هرحال در شرایط فعلی، بهترین روش برای فروش خودرو است. اما همین عرضه خودرو در بورس کالا را هم به صورت کامل اجرا نکردند. پیشنهاد این بود عرضه در بورس کالا، شش‌ماه به‌صورت کامل انجام شود، اما این کار هم شکل نگرفت و دوباره شاهد همان اختلاف‌نظر هستیم و شورای رقابت بار دیگر به قیمت‌گذاری دستوری ورود کرد. مورد دیگری که باید در این اشتباهات به آن اشاره شود، بحث نرخ ارز است. مگر این دولت از ابتدا تاکید نداشت که ارز ۴۲۰۰تومانی فسادآور است؟ پس چرا قیمت ارز نیمایی را ۲۸هزار تومان تعیین کردند؟ ظاهرا فقط قیمت را بالا بردند و همه آن اشتباهات دوباره تکرار شد. در این بخش هم فرضیه‌کاری به وجود آمد و تصور شد اگر ارز را ۴۲۰۰ تومان در نظر بگیریم، می‌توانیم قیمت را کنترل کنیم. اما این اتفاق رخ نداد. حالا چرا دوباره این اشتباه را تکرار می‌کنیم؟
بند «ق» ماده ۱۲ قانون ششم این بود که از محل صرفه‌جویی مصرف سوخت به خودروسازان پول بدهیم که فلان کار را انجام بدهند. این روند یک بار طی شده و نتیجه نداده است. در قانون هدفمندی یارانه هم قرار بود به‌صورت مستقیم به مردم یارانه پرداخت شود و قیمت انرژی آزاد شود، اما در مقابل به صنایع پول پرداخت شود تا مصرف انرژی کاهش پیدا کند و بهینه شود. این فرضیه‌ها را طی ۲۰ سال اخیر بارها طی کرده‌ایم و جواب نداده‌اند. این‌که پول را از جایی بگیریم و به‌جای دیگری بدهیم، امکان‌پذیر نیست. چراکه محلی برای فساد است و در شرایط تورمی اصلا حساب و کتاب آن امکان‌پذیر نیست. این یک‌دست شدن مجلس و دولت نیز در کلام رخ داده و تغییری در سیاستگزاری ایجاد نکرده است. شورای رقابت یک صحبت را مطرح می‌کند، وزارت صمت یک صحبت و مجلس صحبت دیگری را مطرح می‌کنند. حتی درون دولت هم یکپارچگی حداقل در حوزه خودرو وجود ندارد.
در کدام بخش شاهد عدم یکپارچگی دولت در حوزه خودرو هستیم؟
در بخش استاندارد خودروها و تولید خودروهای یورو۵ شاهد ناهماهنگی هستیم. مگر دستور ندادند که تمام خودروها یورو۵ تولید شوند؟ الان که بنزین یورو۵ نداریم و بنزین یورو۴ را هم کامل توزیع نمی‌کنیم، چرا از وزیر نفت پرسیده نمی‌شود که دلیل این کار چیست؟ این‌که دیگر درون دولت است. خودروساز بنا به دستور دولت در حال تولید خودرو یورو۵ است، پس چگونه می‌گویند که بنزین یورو۴ تولید کنید؟ پس این همه هزینه که برای تولید خودرو یورو۵ انجام شده است، چه می‌شود؟ اصلا متوجه هستیم وقتی خودرو یورو۵ تولید می‌کنیم، اما بنزین یورو۴ برای آن استفاده می‌کنیم چه هزینه سنگینی به خریدار تحمیل خواهیم کرد؟ با این کار استهلاک خودرو بالا می‌رود. چرا به خودروساز فشار وارد می‌کنیم خودرویی با استاندارد یورو۵ تولید کند؟
